Прыход у журналістыку – самая шчаслівая падзея ў яе жыцці

IMG_8325+Пастаянныя чытачы раёнкі памятаюць рубрыку “Сустрэча з цікавым чалавекам”, якая паспяхова існавала на старонках выдання каля дзесяці гадоў. Яе героямі станавіліся людзі розных прафесій, светапоглядаў і жыццёвых пазіцый. Сёлета на адной з рэдакцыйных “лятучак” было прынята рашэнне зрабіць “перазагрузку” рубрыкі і падараваць жыццё новаму праекту пад назвай “Тузін пытанняў ад “Родных вытокаў”. Тузін – мера паштучнага ліку аднародных прадметаў, якая раўняецца 12. Гэта значыць, што сваім суразмоўцам журналісты будуць задаваць менавіта столькі пытанняў, і ні адным менш. Ад адыходзячай у мінулае “сустрэчы” застаецца жанр – інтэрв’ю. Ну а пытанні наш творчы калектыў стараўся скампанаваць такім чынам, каб яны былі ўніверсальнымі і дапамагалі дакладна раскрыць асобу.

Прэм’еру рубрыкі мы прымеркавалі да свайго прафесійнага свята, а героем папрасілі стаць чалавека, які быў ініцыятарам і першага, і другога праекта, правёў большасць “сустрэч з цікавымі людзьмі” і, спадзяёмся, адрасуе не адзін тузін пытанняў харызматычным суразмоўцам у будучым.
Знаёмцеся: журналіст, які сёлета адзначыў працоўны юбілей – 30 гадоў у прафесіі, – Тамара Альшэўская (на здымку). Пачакайце-пачакайце, скажаце вы, прозвішча Тамары Дзям’янаўны, майстра вострага пяра і аўтара з добра акрэсленай грамадзянскай пазіцыяй добра вядома прыхільнікам друкаванага слова ў раёне. Гэта так, аднак сёння журналіст пастаўлена ў нязвыклыя для сябе ўмовы, калі пытанні трэба не задаваць, а ўсяго толькі адказваць на іх. Спадзяёмся, што гэта дапаможа пазнаёміць вас з асобай Т.Д. Альшэўскай, якая з’яўляецца членам Саюза журналістаў з 1992 года, друкавалася ў “Савецкай Беларусі”, “Народнай газеце”, “Віцебскім рабочым”, “Літаратуры і мастацтве”, часопісе “Вожык” і інш. Некаторыя яе артыкулы ўвайшлі ў кнігі “Памяць. Докшыцкі раён”, “Айцец Стэфан”. Неаднаразова выходзіла ў пераможцы абласных конкурсаў як аўтар артыкулаў сямейнай і праваахоўнай тэматыкі. Мае асабістую падзяку былога начальніка УУС аблвыканкама А.Т. Найдзенка, а таксама шэраг узнагарод райвыканкама, абласнога Савета дэпутатаў, абласнога і Рэспубліканскага Саюза журналістаў.

1. Ці можаце назваць падзею, якая вызначыла Ваш далейшы лёс?

– 18 сакавіка 1986 года, калі прыйшла на працу ў рэдакцыю і стала мець дачыненне да самай лепшай у свеце прафесіі. А за некалькі дзён да гэтага мяне знянацку запрасілі на размову ў райкам партыі. Крыху перадгісторыі. Справа ў тым, што, будучы на той час галоўным бібліятэкарам чытальнай залы раённай бібліятэкі, я шмат праводзіла масавых мерапрыемстваў. У час падрыхтоўкі аднаго з іх да 9 Мая пазнаёмілася з былой партызанкай Валянцінай Панцялеевай. Яе цяжкія ўспаміны пад уражаннем толькі што прачытанай кнігі Святланы Алексіевіч “У вайны не жаночы твар” склаліся ў мяне на паперы ў аповед, які прагучаў на вечары, а пазней быў надрукаваны ў “Савецкай Беларусі”. Тагачаснаму партыйнаму кіраўніцтву, якое прысутнічала на мерапрыемстве, таксама аповед вельмі спадабаўся, як і мой голас. Па гэтай прычыне і запрасілі папрацаваць часова ў рэдакцыі карэспандэнтам раённага радыё. Прыйшла часова, а засталася на ўсё далейшае жыццё.

2. Работа для Вас — кар’ера ці справа?

– Толькі справа. Цікавіць сам працэс, і чым ён складаней, тым цікавей. Матэрыяльныя выдаткі ад зробленага, канечне, патрэбны, але ж гэта далёка не галоўнае. Проста люблю выконваць тое, за што бяруся, на выдатна. Інакш не ўмею. Пра кар’еру наогул ніколі не задумвалася. Лічу, што рабіць яе – выключна мужчынская прэрагатыва. Асабіста я проста не магу быць абыякавай да агульнай справы. У інстытуце псіхолаг назвала гэта абвостраным пачуццём справядлівасці. Але падобныя ініцыятыва і актыўнасць, а яшчэ выказванне асабістай пазіцыі ўслых, часцей за ўсё прыносілі толькі непрыемнасці. Большасць кіраўнікоў бачыла ў гэтым пагрозу для асабістага “крэсла”, і толькі тры з 11, з якімі давялося працаваць, цалкам мяне разумелі і эксплуатавалі гэтыя мае здольнасці напоўніцу. Гэта рэдактары Мікалай Гуйдо, Іван Лазука, а таксама сённяшні —Аляксандр Варанковіч. Увогуле, сумую па калектыве 80-90-х гадоў, калі ў рэдакцыі працавалі вялікія прафесіяналы: акрамя згаданых вышэй журналістаў, яшчэ Вікенцій Карповіч, Яўген Пашэвіч. Журналістыка, лічу, увогуле больш мужчынская прафесія.

3. Калі не журналістыка, то ў якой прафесіі хацелі б сябе рэалізаваць?

– Займалася б гісторыяй, але не ў школе, ці стала б праваахоўнікам.

4. Прадоўжыце выказванне: мая сям’я — гэта…

… мой сын Дзмітрый, які працуе настаўнікам гісторыі ў адной са школ г. Масквы, вучыцца ў магістратуры МДУ. Ён мой аднадумец, мой першы дарадчык. Засмучае толькі вялікая адлегласць і тое, што бачымся некалькі разоў на год падчас канікулаў. Але, дзякуй богу, мой малодшы сын Юрый побач. Яго жонка Ганначка любімай дачкой увайшла ў нашу сям’ю, а дзве ўнучкі – старэйшая Віка і маленькая Юлечка – мая найвялікшая радасць. Ганаруся сваім братам Генадзем, падпалкоўнікам Расійскай арміі ў адстаўцы. На жаль, ужо няма побач маіх бацькоў і яшчэ вельмі моцны боль ад заўчаснай страты мужа.

5. Што перанялі ад сваіх бацькоў, дзядоў?

– Падобна на ўсю радню з абодвух бакоў. Ад таты засталіся любоў і цікавасць да палітыкі, гісторыі, геаграфіі, цяга да падарожжаў і знаёмстваў з новымі людзьмі. Дзякуючы яму ўжо ў дзевяцігадовым узросце я неаднаразова была ў Маскве: на Чырвонай плошчы, у гістарычным музеі, Вялікім тэатры. Ад дзядулі Петрака, вясельнага музыкі, які загінуў у 1943 годзе, – любоў да мастацтва. Ад бабулі Мані – акцёрскія здольнасці. Гэта вясковая жанчына была здатнай наладзіць маленькі спектакль нават на полі падчас жніва. Бабуля Алена, з боку матулі, была адметнай на ўсё наваколле спявачкай. Без яе спеваў не пачыналіся ні Купалле, ні хрэсьбіны, ні вяселлі. Ад матулі перадалася любоў да людзей, шчырасць, адкрытасць і прамалінейнасць. Яна ўсё гаварыла ў вочы, не любіла плётак і была вельмі разумнай, нават мудрай, таму і мела шмат сяброў рознага ўзросту. На жаль, не ўмею так, як яна, выдатна шыць, рукадзельнічаць. Гэта наогул не маё. А вось вялікая любоў да кнігі – ад таты.

6. Які сэнс укладваеце ў паняцці Радзіма, патрыятызм?

– Нарадзілася ў вёсцы Сценка Тумілавіцкага сельсавета, але, калі была зусім маленькай, бацькі пераехалі ў Казахстан, затым жылі ў Калінінградзе. У Докшыцы вярнуліся, калі я ўжо была школьніцай. Таму доўгі час па светаўспрыманні лічыла сябе толькі рускай. Схамянуцца і перагледзець гэта прымусіў раман Уладзіміра Караткевіча “Каласы пад сярпом тваім”. Прачытаўшы яго, убачыла іншую Беларусь: не тую, хрэстаматыйную, з лапцямі, пра што толькі і ведала з падручніка гісторыі, а шляхетную, з вядомымі дзеячамі, асветай, выдатнай літаратурай, музыкай, архітэктурай. З таго часу я і адчула сябе беларускай. Пазней самастойна вывучыла гісторыю Беларусі выдатнага вучонага Міколы Ермаловіча. Да беларускай мовы прыйшла яшчэ да працы ў рэдакцыі. Менавіта на ёй выступала з прамовай у 1986 годзе на злёце перадавікоў раёна, дзе прадстаўляла работнікаў культуры. Гэта было фурорам. Назіранні з жыцця. Па роду дзейнасці маю стасункі з вялікай колькасцю людзей, розных па адукацыі, пасадах і нават па нацыянальнасці. І, калі звяртаюся да іх на беларускай мове, у адказ чую ўсхваленне, просьбу гаварыць яшчэ, некаторыя нават тут жа спрабуюць адказваць на ёй. У замежных краінах на нашу мову таксама рэагуюць вельмі прыязна.

7. Які ён, свет Вашых захапленняў?

– На першым месцы, паўтаруся, захапленне кнігай. Шмат чытаю навукова-папулярнай літаратуры. Як гісторык, люблю Валянціна Пікуля, як аматар “изящной словесности”, – Барыса Акуніна, як грамадзянін і прыхільнік вялікіх талентаў, – Міхаіла Шолахава, Аляксандра Салжаніцына, Міхаіла Булгакава, як беларуска, – Ларысу Геніюш і Уладзіміра Караткевіча. Зачытваюся Агатай Крысці. Англія з яе традыцыямі і законамі, якія застаюцца нязменнымі дзясяткі стагоддзяў, размераны лад жыцця яе насельнікаў на фоне сённяшняй нашай мітусні заварожвае. Галсуорсі – гэта па-англійску нудна, а Агата – у самы раз. Не магу жыць без падарожжаў. Калі доўга нікуды не даводзіцца выехаць з Докшыц, проста прыдумваю, куды паехаць, і бяру білет. Люблю падарожнічаць па Беларусі. Шмат дзе была ў Расіі, на Каўказе, ва Украіне, давялося пабываць на Блізкім Усходзе, у планах – вандроўка ў Еўропу. Падарожнічаць люблю адна: так эмоцыі адчуваеш паўней, лепш чуеш самую сябе. Цікавяць не толькі проста новыя мясціны, але і побыт мясцовага насельніцтва, яго традыцыі, эканоміка, гісторыя краіны. Не ўяўляю сябе без мастацтва. З 1979 года з’яўляюся артысткай Докшыцкага народнага тэатра, але мая стыхія – усё ж такі танцы. У свой час танцавала ў харэаграфічным ансамблі, спявала. Пэўна, таму ў тэатры бліжэй ролі вясёлыя, камедыйна-музычныя, чым драматычныя.

8. Ці бачыце герояў у рэальным жыцці?

– Канечне. Юрый Гагарын, які ў маім дзяцінстве быў кумірам усяго чалавецтва. Менавіта яму абавязаны мой малодшы сын сваім іменем. Пачуццё глыбокай пашаны адчуваю да такой асобы, як адмірал Аляксандр Калчак. Яго лёс – гэта яркая кніга трагедыі белага руху, калі краіна пазбавілася лепшых сваіх сыноў. З сучасных – генерал Барыс Громаў. Гэты афіцэр сваё высокае званне атрымаў не за грукат абцасаў па паркеце.

9. Ці згодны з меркаваннем, што чалавек без сяброў нібы печ без дроў?

– Не магу меркаваць інакш, бо ніколі не жыла без сяброў. Іх мноства, і часам гэта бывае ў цяжар. Не хапае магчымасці ўсім патэлефанаваць, удзяліць увагу. Няхай не крыўдуюць. Насуперак меркаванню, што сяброў павінна быць няшмат, упэўнена лічу, што гэта не так. У мяне яны розныя: ёсць з дзяцінства, школьных часоў, студэнцтва, набытыя зараз. У сяброўстве чалавек ахвярны. Калі паклікалі, не магу адмовіць па прычыне, напрыклад, недахопу часу ці вялікай колькасці асабістых спраў. За ўвесь час страціла, бадай, толькі адну сяброўку. Пасля 16-гадовой, як мне падавалася, узаемнай вернасці і прыхільнасці ў свой бок атрымала здраду. Але жыццё не вучыць. Усё роўна лёгка сходжуся з людзьмі і сябрую.

10. Якімі якасцямі павінны валодаць сапраўдныя мужчына/жанчына? Што ў іх не прымаеце?

– Мужчыны мне ўвогуле бліжэй, чым жанчыны. Яны больш адданыя людзі. Люблю з імі працаваць, мець зносіны, сябраваць. І сябры сярод іх ёсць. Паважаю мужных, моцных духам, здольных на ўчынак, тых, што ўмеюць трымаць абяцанне, адным словам, сапраўдных палкоўнікаў! Не прымаю скупасці, дробязнасці, неабавязковасці. Цяжка сказаць, якія якасці паважаю ў жанчынах. Дакладна ведаю, што ненавіджу жаноцкую зайздрасць. Ад гэтага ўсе праблемы.

11. Ці можа быць шчаслівым чалавек, які не зведаў кахання?

– А ці ёсць наогул людзі, якія пражылі жыццё без кахання? Думаю, што няма. Яно можа быць неўзаемным, але абавязкова ёсць. Для творчага чалавека, да якіх, лічу, адносяцца і журналісты, яно невычэрпная крыніца.

12. Любімыя колер, музыка, літаратурны твор, страва, кветкі, від спорту, пара года?

– чырвоны;
– музыка ўсялякая, але слёзы ў вачах ад паланеза Агінскага “Развітанне з Радзімай”;
– на розных этапах жыцця яны былі розныя;
– да яды – абыякавая;
– гладыёлусы;
– фігурнае катанне;
– залатая восень.

Дзякуй за размову.

Гутарыла
Наталля НАВІЦКАЯ.

Добавить комментарий

Ваш e-mail не будет опубликован. Обязательные поля помечены *